IMF’nin devalüasyon dayatması Etiyopya’yı boğdu
Piyasa Tabanlı Döviz Kuru bu hafta başında tanıtıldığında, devlet bankaları Etiyopya para birimini yaklaşık yüzde 17 oranında değersizleştirdi ve 1 ABD dolarını 75 Etiyopya birri’ne satılmaya başlandı.
Bugün, Etiyopya bankaları 91 birrin çok üzerinde satış yapıyor ve birrin satın alma gücünün yüzde 58 düştüğü söyleniyor. Etiyopya yerel medyasında çıkan haberlere göre karaborsada, 1 ABD doları 140 birrin üzerinde satılıyor.
Başkant Addis Ababa’da yaşayanlar, yeni fiyat artışlarından dolayı adeta boğulmuş durumda olduklarını söyleyerek IMF ve Abiy Ahmed yönetimine sert sözlerle yükleniyorlar.
Onion, sadece bir hafta önce Addis Ababa’da yaklaşık 40 Etiyopya birri’ne satılıyordu; BBC Amharca tarafından yayımlanan uzman raporuna göre ise bu hafta piyasa fiyatları 70 birri’nin çok daha üzerine çıkmış durumda. BBC’nin haberine göre beş litrelik yemeklik yağ geçen hafta yaklaşık 1100 birri iken şimdilerde 1500 birre’ye satılıyor. Dün temel gıda maddesi olan Teff, yüz kilogramı 16.000 birr’den satılıyordu. Şu anda ise 19.000 birr’in üzerinde. Temel besin maddelerinde yaşanan bu fahiş artış, ülke yönetimini yeni tedbirler almaya itmiş durumda. Fakat bu tedbirler de işverenlere ve işletme sahiplerinin sırtına inanılmaz yükler yüklüyor.
İnşaat sektöründe de çimento başta olmak üzere birçok kalemde keskin fiyat artışları görüldü. Sektörden bazı uzmanlara göre bu durumun sürdürülebilmesi mümkün değil. Dahası eğer ekonomi bu halde seyretmeye devam ederse ülkede iç karışıklıklarının ve büyük halk hareketlerinin yaşanması da muhtemel görülüyor.
Hükümet duruma hakim olabilmek için başkent Addis Ababa’da hisse senedi fiyat artışlarıyla ilgili olarak işletme sahiplerini tutukladığı bildirse de halk bu tarz yaptırımların bir işe yaramayacağı konusunda hemfikir.
Başbakan Abiy Ahmed, Perşembe günü tanıttığı yeni Makro Ekonomi Politika Reformu önlemlerini açıklamak üzere “paydaşlarla” bir toplantı yaptı. Diğer tedbirlerin yanı sıra, hükümetinin “mantıksız fiyat artışları” yapan işletmelere karşı önlem alacağını belirtti.
İŞYERLERİNE MÜHÜR VURULDU
Başkent Addis Ababa’da şu ana kadar binlerce işletme sahibi fahiş fiyat uygulamalarından dolayı tutuklandı. Bunlardan daha fazlası da oldukça yüksek para cezalarına çarptırılmış durumda.
Etiyopya hükümeti, geliri aylık 1500 birriden düşük olan vatandaşlar için %300 maaş artışı sözü verse de sözü edilen artışın sembolik bir değere sahip olduğu yönünde yorumlar var.
Uzamnlar kamu sektöründe çalışan kişi sayısının her ne kadar yüksek olsa da enflasyonda belirleyici olmadıklarını belirtiyorlar. Ayrıca, Etiyopya birrinin başlıca para birimlerine karşı kaybetmeye devam etmesiyle birlikte tüketim mallarının fiyatının artmaya devam edeceği beklentisi var.
IMF tarafı ise Etiyopya gibi “üçüncü dünya ülkeleri” için en doğru yolun bu olduğuna duyduğu inancı sürekli olarak tekrarlıyor.
Ekonomi uzmanlarının dışında uluslararası ilişkiler uzmanları Afrika ve civarında yaşanan son gelişmelerden sonra ABD’nin bölgeyi Rusya-Çin merkezli bir yapıya teslim etmemek için öyle ya da böyle var olan huzuru da yok etmeye kararlı olduğunu belirtiyorlar.
Etiyopya medyasında çıkan bir haberde ise sömürgeci batının Afrika’da kaybettiği gücü elde etmek için Etiyopya’yı istikrarsızlaştıracağını, sonra iç savaş başlatıp müdahelede bulunacağı iddia ediliyor.
